باید به این نکته توجه کرد که همان طور که زمان راه افتادن و حرف زدن کودکان متفاوت است، روند بالا رفتن ظرفیت مثانه و قدرت کنترلی آن نیز متفاوت خواهد بود . اگر فرزند شما هم دچار شب ادراری است حتماً می دانید که این مشکل می تواند بسیاری از والدین را خسته و کلافه کند. البته این تنها والدین نیستند که از این مشکل رنج می برند؛ بلکه خود کودک هم ممکن است به عنوان تلخترین تجربه زندگی اش از آن یاد کند. این مشکل حتی از هیولای زیر تخت و پشت پرده اتاق خواب هم بیشتر کودک شما را آزاد می دهد. به طوریکه او جرات نمی کند حتی یک شب در جای دیگری غیر از منزل بخوابد تا رازش آشکار نشود. البته یادتان باشد اگر فرزند شما یکی دوبار اتفاقی جایش را خیس کند، نباید به او برچسب ابتلا به شب ادراری را بزنید. معمولاً این عمل به عمد نبوده و بخاطر تنبلی کودک نمی باشد. یادگیری دستشوئی رفتن معمولاً در حوالی سن ۴ سالگی رخ می دهد و این امر معمولاً با دوره ای از خیس کردن در طول روز یا شب دنبال می شود. اگر خیس کردن رختخواب کماکان در سن ۶ یا ۷ سالگی رخ می دهد، باید حتماً با پزشک مشورت شود اگر خیس کردن در طول روز باشد و یا همراه با اختلالات روده ای باشد می تواند نشانگر یک مشکل جدی بوده و باید حتماً در این زمینه با پزشک مشورت نمود. شبادراری امری ناخودآگاه است و فرد بر آن ارادهای ندارد و در واقع این مشکل زمانی بروز میکند که مثانه فرد در طول خواب آنقدر پر میشود که ظرفیت آن تکمیل شده و ادرار اضافی را بهشکلی غیرارادی خارج میکند. در عین حال، حس پر بودن مثانه آنقدر قوی نیست که فرد را از خواب بیدار کند تا ادرار را دفع کند؛ از دلایل شبادراری میتوان به وجود اختلال در هورمونهای بدن، مشکل مثانه، ناآرامی هنگام خواب، مصرف دارویی خاص، مشکلات روانی یا ژنتیک اشاره کرد اما یکی از عوامل تأثیرگذار دیگر نیز تغذیه است. برخی مواد غذایی هستند که بهتر است آنها را در طول شب و چند ساعت پیش از خواب مصرف نکرد؛ این مواد غذایی حساسیت و تولید ادرار را افزایش میدهد که همین امر میتواند منجر به عدم کنترل کودک بر ادرار و شبادراری شود.
میتوان گفت شب ادراری در کودکان دو نوع است، شب ادراری اولیه بیشتر جنبه ارثی دارد و از ابتدا بوده و قطع نشده است. شب ادراری ثانویه بعدها در اثر یک عامل به وجود می آید. درباره شب ادراری ثانویه حتما باید علت اصلی درمان شود، مانند درمان عفونت ادراری، رفع سندرمهای خودایمنی و بیماریهای آلرژیک، درمان بیماریهای متابولیک مثل دیابت و… برای اصلاح این مشکل، قبل از هرگونه دارو درمانی، باید اقدام به رفتاردرمانی کرد و این امر مستلزم همکاری والدین و کودک، هر دو است.
برای تشخیص صحیح شب ادراری باید به موارد ذیل که اساسی می باشند توجه کرد:
-سابقه فامیلی شب ادراری
-رفتارو اخلاق و حالت های عاطفی
-تعداد دفعات و زمان خیس کردن
-شرح حال تربیت به توالت رفتن
-شرح حال خواب
-وضعیت تعداد دفعات ادرار کردن در روز
حال در اینجا میخواهیم روش هایی را جهت درمان این مسئله بیاموزیم :
شبادراری در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما در دوران کودکی شایعتر است؛ این مشکل قبل از سن پنجسالگی میتواند طبیعی باشد؛ ابنسینا اعتقاد دارد شبادراری کودکان با افزایش سن که کودک قوی و تنومندتر میشود، متوقف میشود اما در برخی موارد شبادراری بهدلایلی رخ میدهد که باید مورد بررسی قرار گیرد و درمان شود. روشهای درمانی متفاوتی بدون در نظر گرفتن علت شب ادراری برای حل این مشکل وجود دارد. البته اگر بیماریهای جسمی مانند دیابت، یبوست و عفونت ادراری علت قضیه باشد حتماً لازم است که پزشک درمان بیماری اصلی را شروع کند. اما در موارد دیگر شما می توانید با توصیه های جهت کنترل این مشکل آشنا شویم.
استفاده از زنگ مخصوص : این زنگ های مخصوص می توانند کوچکترین مقدار رطوبت را در رختخواب یا لباس زیر کودکتان تشخیص داده و قبل از اینکه خیلی دیر شود با صدای زنگ بلندی کودک را از خواب بیدار کنند تا به دستشویی برود. این زنگها به تدریج به کودک آموزش می دهند که با احساس پری در مثانه از خواب بیدار شده و به دستشویی بروند.
استرس را تشدید نکنید: شما به عنوان والدین مسلما قصد ندارید بر فشار و اضطراب کودکتان اضافه کنید اما گاهی با رفتار و عکس العملهای خود به این اتفاق باعث می شوید که فرزندتان بیش از پیش مضطرب شود. متخصصان می گویند اضطراب زیاد می تواند مشکل شب ادراری را تشدید کند. بنابر این مراقب رفتار خود با کودکی که شب خودش را خیس کرده باشید.
تمرینات خاص : از این تمرینات می توان برای مطیع کردن مثانه استفاده نمود. اما معمولاً این روشها نیز بی فایده می باشند. این تمرینات بخصوص در مواردیکه کودک در طول روز نیز خود را خیس می کند ، هرگز نباید بکار گرفته شود.
داروها: از چندین نوع مختلف دارو می توان جهت درمان این اختلال استفاده کرد اما بعضی از انواع آنها دارای عوارض جانبی خاص خود می باشند. ممکن است پزشک ترکیبی از چند درمان را توصیه نماید. تمامی کودکان به داروها پاسخ نمی دهند.
آموزش آداب توالت: در این زمینه پشتکار و حوصله والدین شرط اول است و باید با روش های شکل دهی رفتار همراه با تشویق و تقویت، این آموزش ها داده شود. تغییر محیط و فضای توالت برای کاهش استرس کودکانی که از رفتن به دستشویی امتناع می کند توصیه می شود. در این ارتباط استفاده از تکنیک های تشویقی ضروری است.
خجالت، کم رویی، گوشه گیری و احساس افسردگی از جمله عوارض روانی شب ادراری است که موجب افزایش اضطراب کودک و در نتیجه تاخیر در درمان او می شود. سعی کنید مشکل کودک را به رویش نیاورید و به او اطمینان دهید که مشکلش قابل درمان است.
منبع و ماخذ : pishro-teb.com